Nowe rezerwaty przyrody
Według informacji podanej przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, 4 grudnia 2024 r. Regionalny Dyrektorzy Ochrony Środowiska wydali zarządzenia ustanawiające w Polsce 53 nowe rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni ponad 3 400 ha.
Są to obiekty zaproponowane przez Lasy Państwowe w ramach akcji 100 rezerwatów na 100-lecie LP – zaproponowania ochrony tych skrawków przyrody, które przetrwały 100 letnią historię Lasów Państwowych.
Uznane rezerwaty to, wg informacji RDOŚ:
RDOŚ w Białymstoku:
1. Wiłkokuk – pow. 103,97 ha, Nadleśnictwo Pomorze; celem jest zachowanie torfowisk soligenicznych i nakredowych;
2. Łosiniany – pow. 60,44 ha, Nadleśnictwo Krynki; celem jest zachowanie zanikającego w skali Europy siedliska torfowiska alkalicznego;
3. Bartoszycha – pow. 94,32 ha, Nadleśnictwo Czarna Białostocka; celem jest zachowanie siedlisk priorytetowych łęgów wierzbowych, topolowych, olszowych i jesionowych (91E0), borów i lasów bagiennych;
4. Rezerwat Dolina Rospudy im. prof. Aleksandra Sokołowskiego – pow. 264, 58 ha, Nadleśnictwo Szczebra; celem jest zachowanie największego w Puszczy Augustowskiej ekosystemu torfowiskowego [rezerwat nie objął jednak najcenniejszych torfowisk nad Rospudą, mimo że niektórzy ich właściciele o to wnioskowali, a tylko grunty LP];
5. Bory nad Kanałem Augustowskim – pow. 57,16 ha, Nadleśnictwo Szczebra, Nadleśnictwo Augustów; celem jest zachowanie walorów krajobrazowych sędziwych starodrzewów sosnowych;
6. Łazarz – pow. 89,10 ha, Nadleśnictwo Knyszyn; celem jest zachowanie największego w Puszczy Knyszyńskiej ekosystemu torfowiska wysokiego.
RDOS w Bydgoszczy:
7. Torfowisko Rytki – pow. 7,47 ha, gmina Tuchola, powiat tucholski, Nadleśnictwo Woziwoda. Celem ochrony jest zachowanie cennego obszaru wodno-błotnego z charakterystycznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin.
8. Torfowisko Jezierzba – pow. 36,97 ha, gminy Śliwice i Tuchola, powiat tucholski, Nadleśnictwo Woziwoda. Celem ochrony jest zachowanie torfowiska mszarnego nawiązującego do typu tzw. torfowisk wysokich bałtyckich z charakterystycznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin
9. Torfowisko Okoniny – pow. 7,09 ha, gmina Śliwice, powiat tucholski, Nadleśnictwo Tuchola. Celem ochrony jest zachowanie torfowiska przejściowego wraz z otaczającymi go sosnowymi borami bagiennymi
10. Torfowisko Mikołajskie – pow. 19,22 ha, gmina Cekcyn, powiat tucholski, Nadleśnictwo Tuchola. Celem ochrony jest zachowanie kompleksu roślinności naturalnej torfowiska przejściowego z charakterystycznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin
11. Brzozowe Bagno – pow. 3,67 ha, gmina Lubiewo, powiat tucholski, Nadleśnictwo Zamrzenica. Celem ochrony jest zachowanie śródleśnego torfowiska, położonego w głębokiej misie pojeziornej, wraz z otaczającym drzewostanem.
12. Uroczysko Kiełpinek – pow. 43,80 ha, gmina Gostycyn, powiat tucholski, Nadleśnictwo Zamrzenica. Celem ochrony jest: zachowanie kompleksu ekosystemów wodnych oraz związanych z wodą - łąk, szuwarów, torfowisk, stanowiących siedlisko rzadkich gatunków roślin oraz ostoję zwierząt, wraz z otaczającymi je zbiorowiskami leśnymi.
13. Sarnówek – pow. 13,08 ha, gmina Cekcyn, powiat tucholski, Nadleśnictwo Zamrzenica. Celem ochrony jest zachowanie starodrzewu składającego się m. in. z sędziwych sosen, buków, dębów, lip oraz brzóz, podlegającego naturalnym procesom przemiany pokoleń.
RDOS w Gdańsku:
14. Olszowe Źródliska.
15. Siwe Bagno.
16. Sowie Torfowiska.
17. Okuniewo.
18. Jezioro Sosnówek.
19. Jezioro Żabionek.
20. Nożyńskie Mszary.
21. Pyszne Torfy.
RDOS w Krakowie
22. Cisy w Wyskitnej, pow. 5,22 ha, gm. Grybów. Celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych i naukowych populacji cisa pospolitego w paśmie Maślanej Góry w Beskidzie Niskim.
23. Jaworzyna na Chełmie, pow. 36,36 ha, gm. Ropa. Rezerwat tworzy się dla zachowanie ze względów przyrodniczych i naukowych zespołu jaworzyny ze stanowiskami języcznika zwyczajnego wraz z odsłonięciami skalnymi i rumowiskami na Górze Chełm w Beskidzie Niskim.
24. Kozie Żebro, pow. 105,51 ha, gm. Ujście Gorlickie. Celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych ekosystemów leśnych o charakterze zbliżonym do naturalnego wraz z zespołem reliktowych gatunków organizmów.
25. Markowiec-Gródek, pow. 71,87 ha, gm. Ujście Gorlickie. Celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych ekosystemów leśnych o charakterze zbliżonym do naturalnego wraz z zespołem reliktowych gatunków organizmów.
RDOŚ w Krośnie
26. Mur Krzeczkowski, pow. 62,44 ha, gm. Krasiczyn. Celem ochrony jest zachowanie skarpy denudacyjnej typu kuesta, zbudowanej z twardych margli krzemionkowych oraz stanowisko języcznika zwyczajnego Asplenium scolopendrium.
RDOS w Łodzi:
27. Bory nad Pilicą, pow. 23,87 ha, gm. Ręczno, Nadleśnictwo Piotrków. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych dobrze zachowanego kompleksu oligotroficznych borów sosnowych z ważnymi dla nauki, chronionymi gatunkami roślin.
28. Rokita, pow. 14,47 ha, gm. Skierniewice, Nadleśnictwo Skierniewice. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu naturalnej, głęboko wciętej doliny rzeki Rokity z cennymi zbiorowiskami leśnymi.
RDOŚ w Lublinie:
29. Kurhany-Namule, pow. 1,51 ha, gm. Krasnystaw, nadleśnictwo Krasnystaw. Celem ochrony jest zachowanie stanowiska archeologicznego, które stanowi cmentarzysko kurhanowe datowane na okres wczesnego średniowiecza.
30. Las Ochoża imienia Marka Kellera, pow. 192,91 ha, gm. Wyryki, nadleśnictwo Włodawa. Celem ochrony jest zachowanie zbiorowisk leśnych – olsów i grądów.
31. Sosnowiec, pow. 70,52 ha, gm. Milejów, nadleśnictwo Świdnik. Celem ochrony jest zachowanie cennych zbiorowisk leśnych i nieleśnych stanowiących miejsca bytowania chrząszczy saproksylicznych należących do rzadkości faunistycznych.
RDOS w Opolu
32. Kania, pow. 74 ha, gm. Byczyna. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych oraz dydaktycznych ekosystemów lasów liściastych o charakterze olsów.
33. Kozłowickie Grądy, pow. 31,5 ha, gm. Oleszno i Gorzów Śląski. celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych oraz dydaktycznych ekosystemów lasów liściastych.
34. Osiczyńskie Modrzewie, pow. 69,41 ha, gm. Olesno. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych oraz dydaktycznych ekosystemów lasów liściastych.
35. Mańkowice, pow. 109,7 ha, gm. Łambinowice. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych oraz dydaktycznych ekosystemu lasów liściastych charakterystycznych dla Nysy Kłodzkiej.
RDOS w Olsztynie:
36. Bagno Minta, pow. 491,09 ha, gm. Budry, Nadleśnictwo Czerwony Dwór. Rezerwat został powołany w celu zachowania kompleksu ekosystemów torfowiskowych, leśnych i wodnych oraz związanych z nimi naturalnych zbiorowisk roślinności torfowiskowej i stanowisk cennych gatunków zwierząt i roślin, w szczególności licznej populacji haczykowca błyszczącego Hamatocaulis vernicosus.
37. Rysie Bagno, pow. 204,85 ha, gm. Banie Mazurskie, Nadleśnictwo Czerwony Dwór. Rezerwat powołano w celu zachowania kompleksu ekosystemów torfowiskowych, leśnych i łąkowych oraz związanych z nimi naturalnych zbiorowisk roślinnych, w tym torfowisk przejściowych i borealnej świerczyny na torfie oraz stanowisk cennych gatunków zwierząt i roślin, w szczególności krytycznie zagrożonego fiołka błotnego Viola epipsila i licznych populacji rzadkich gatunków z rodziny storczykowatych.
38. Mokra Góra, pow. 60,08 ha, gm. Kruklanki, Nadleśnictwo Borki. Rezerwat powołano w celu zachowania fragmentów grądu subkontynentalnego stanowiącego ostoję cennych gatunków flory i fauny, w tym widłozęba zielonego, zrostniczka skalnego, miechery pierzastej, granicznika płucnika, puchlinki ząbkowanej, muchołówki małej, muchołówki białoszyjej i dzięcioła średniego.
39. Bagno Krzywek, pow. 74,68 ha, gm. Olsztynek i Nidzica Nadleśnictwo Jedwabno. Rezerwat powołano w celu zachowania kompleksu torfowisk niskich i przejściowych oraz borów bagiennych.
40. Dolina Górnej Szelążnicy, pow. 121,61 ha, gm. Ostróda i Gietrzwałd, Nadleśnictwo Stare Jabłonki. Rezerwat powołano w celu zachowania starych, mezofilnych lasów liściastych o cechach naturalnych, stanowiących siedliska epifitów i ksylobiontów, wspomagania procesów naturalnej regeneracji siedlisk leśnych, a także w celu ochrony źródliska rzeki Szelążnicy oraz jej górnego odcinka wraz z jeziorami Buńki Małe i Buńki Średnie.
41. Las Krawno, pow. 35,48 ha, gm. Świętajno, Nadleśnictwo Strzałowo. Rezerwat powołano w celu ochrony kompleksu borów i lasów bagiennych oraz torfowisk z naturalną dynamiką zachodzących procesów biocenotycznych.
42. Łajskie Bagna, pow. 37,74 ha, gm. Jedwabno, Nadleśnictwo Jedwabno. Rezerwat powołano w celu zachowania kompleksu torfowisk niskich i przejściowych.
43. Torfowiska nad jeziorem Zdrużno, pow. 60,75 ha, gm. Piecki, Nadleśnictwo Strzałowo. Rezerwat powołano w celu ochrony torfowisk alkalicznych.
44. Uroczysko Korea, pow. 50,64 ha, gm. Jedwabno, Nadleśnictwo Szczytno. Rezerwat powołano w celu zachowania torfowiska alkalicznego.
RDOŚ w Szczecinie:
45. Rekowski Wrzosiec – obszar położony na terenie gminy Polanów, którego celem ochrony jest zachowanie ekosystemu torfowiska mszarnego i boru bagiennego wraz ze stanowiskami wrzośca bagiennego (Erica tetra lix) oraz bagna zwyczajnego (Ledum palustre).
46. Torfowisko Żelechowo – obszar położony w gminach Widuchowa oraz Chojna, celem ochrony jest zachowanie ekosystemu torfowiska mszarnego przejściowego, w różnych stadiach dynamicznych i sukcesyjnych.
47. Dolina Zgniłej Strugi – obszar położony na terenie gmin Bobolice i Polanów, celem ochrony jest zachowanie mozaiki bagienno-źródliskowych ekosystemów leśno-torfowiskowych, w tym naturalnie meandrującej rzeki oraz płatów roślinności torfowisk alkalicznych wraz z jednych z największych na Pomorzu Zachodnim skupień situ tępokwiatowego (Juncus subnodulosus).
48. Źródliskowa Skarpa Jeziora Dołgie – obszar położony na terenie gminy Banie, celem ochrony jest zachowanie mozaiki ekosystemów leśno-źródliskowych z unikatowymi torfowiskami wiszącymi na skarpie jeziora Dołgie.
49. Dolina Rzeki Leśnicy – obszar położony na terenie gminy Tychowo, celem ochrony zachowanie młodo glacjalnego krajobrazu z przełomem rzeki Leśnicy wraz z cyrkami źródliskowymi, łęgami olszowymi i grądami porastającymi zbocze doliny oraz licznymi drzewami o wymiarach pomnikowych.
50. Las Dębogórski – obszar położony na terenie gminy Widuchowa, celem ochrony jest zachowanie dobrze wykształconych zbiorowisk wiekowych grądów z bogatą florą w młodo glacjalnym krajobrazie wysoczyzny morenowej przy strefie krawędziowej doliny Odry.
51. Dolina Pustynki – obszar położony na terenie gminy Polanów, celem ochrony jest zachowanie układu dolinowego naturalnie ukształtowanej rzeki o charakterze podgórskim oraz dobrze zachowanych źródlisk i zboczowych lasów grądowych z licznymi wiekowymi drzewami. To jednak tylko część dużego kompleksu bardzo cennych przyrodniczo dolin Grabowej i Pustynki, który w większości wciąż czeka na ochronę rezerwatową.
52. Torfowisko Ustronie, 6,59 ha, na terenie Nadleśnictwa Bogdaniec. Celem ochrony jest zachowanie mozaiki siedlisk torfowiskowo-bagiennych i leśnych wraz z kształtującymi je procesami torfotwórczymi oraz stanowiskami rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt (torfowisko wysokie i przejściowe).
53. Brekinie koło Broniszowa, 19,09 ha, w Nadleśnictwie Nowa Sól. Chroni stanowiska występowania jarzębu brekinii Sorbus torminalis (20 starych drzew o obwodach od 54 do 178 cm).
RDOŚ w Warszawie (17 grudnia 2024):
54. Fidest (270,31 ha) w gminie Wyszków, w Nadleśnictwie Drewnica. Utworzony, aby zachować naturalne cechy kompleksu zbiorowisk hydrogenicznych położonych w dolinie rzeki Bug: kompleks olsów, łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe, wydmy porośnięte przez bory świeże i mieszane, dęby nadają krajobrazowi cech puszczańskich, użytkowane ekstensywnie świeże łąki.
55. Brody Czerwińskie (71,14 ha) w gminie Czerwińsk nad Wisłą, w Nadleśnictwie Płock. Obejmuje kompleks leśny, w którym przeważają ponad 130-letnie drzewostany liściaste – grądy i łęgi, a najstarsze drzewa osiągają wiek około 175 lat. W części rezerwatu prześwietlony fragment grądu składem gatunkowym, strukturą pionową i przestrzenną roślinności przypomina grąd miodnikowy, w którym obserwować można stosunkowo rzadkie rośliny ciepłolubne, takie jak bukwica pospolita, konwalia majowa czy też ciemiężyk białokwiatowy. Wyspa leśna, otoczona terenami rolniczymi, obejmuje tarasy zalewowe, skarpę doliny Wisły poprzecinaną wąwozami oraz wysoczyznę polodowcową.
RDOS w Katowicach (23 grudnia 2024):
56. Góry Gorzkowskie, 135,03 ha. w gminie Janów, w nadleśnictwie Złoty Potok. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie siedlisk lasów bukowych i wapiennych wychodni skalnych, wraz z całym bogactwem gatunkowym fauny i flory. Charakterystyczne dla tego obszaru są silnie nachylone zbocza i wzniesienia z licznymi wychodniami skalnymi. Urozmaicona rzeźba skutkuje występowaniem zróżnicowanych typów lasów liściastych - przede wszystkim buczyny żyznej w podtypie sudeckim oraz ciepłolubnej buczyny storczykowej w odmianie małopolskiej.
57. Babski Las, 112,40 ha, w gminie Przyrów. Celem jest wzmocnienie i zagwarantowanie ochrony wykazujących cechy naturalnych borów jodłowych, łęgów, olsów i grądów, w tym starodrzewów, wraz z całym bogactwem gatunkowym fauny i flory.
29.12.2024.
RDOS w Bydgoszczy (20 grudnia 2024):
58. Bruchniewska Ostoja –43,30 ha, gmina Lubiewo, powiat tucholski, Nadleśnictwo Zamrzenica. Cel ochrony: Zachowanie kompleksu złożonych ekosystemów leśnych, stanowiących ostoję zwierząt. Zróżnicowane pod względem struktury gatunkowej oraz wiekowej lasy, tworzą bardzo dobre warunki siedliskowe dla różnych gatunków zwierząt, w tym dziuplaków związanych ze środowiskiem wodnym, bielika oraz wilka, dla których zidentyfikowano także miejsca rozrodu.
59. Czarcie Góry – 13,23 ha, gmina Świecie, powiat świecki, Nadleśnictwo Dąbrowa. Cel ochrony: Zachowanie miejsc występowania procesów geomorfologicznych - ruchów masowych, w szczególności aktywnych, rozległych osuwisk. Obiekt stanowi: jeden z nielicznych w Dolinie Dolnej Wisły obszar, gdzie można obserwować jak rzeka oddziałuje na strome stoki strefy krawędziowej. Mamy tu do czynienia z intensywną erozją, małymi osuwiskami świeżo powstającymi w górnej części stoku, rozległymi osuwiskami obejmującymi cały stok o głębokościach przemieszczeń rzędu kilku metrów. Większość rezerwatu porastają zboczowe lasy grądowe. Na odsłoniętych, niewielkich powierzchniach zboczy utrzymuje się roślinność ciepłolubnych muraw z okazami m.in. dzwonka syberyjskiego Campanula sibirica, szałwii łąkowej Salvia pratensis, murawy licznie porasta trawa kłosownica pierzasta Brachypodium pinnatum.
60. Wąwóz Wyrwa – 48,80 ha, gminy Drzycim i Świecie, powiat świecki, Nadleśnictwo Dąbrowa. Cel ochrony: Zachowanie grądu zboczowego porastającego stoki doliny rzeki Wyrwy i zachodzących w nim procesów odnowy i starzenia się drzewostanu, a także gatunków z nim związanych. Obiekt stanowi część doliny rzeki Wyrwy, zarówno jej strefy zboczowej, jak i dno doliny wraz z odcinkiem samej rzeki. Teren jest porośnięty drzewostanem o zróżnicowanym wieku i strukturze gatunkowej. W wyniku zaniechania prowadzenia na tym obszarze prac leśnych zachodzą od kilkudziesięciu lat naturalne procesy starzenia się i odnawiania drzewostanu oraz akumulacji martwego drewna. W drzewostanie grądu subatlantyckiego Stellario-Carpinetum, porastającego strome zbocza oraz niżowego łęgu jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum zajmującego powierzchnie u podnóża parowu, pomiędzy niszami źródliskowymi a ciekiem strugi Wyrwa, stanowią siedlisko licznych i cennych gatunków roślin, grzybów i zwierząt, jak na przykład gatunki roślin objęte ochrona gatunkową lilia złotogłów Lilium martagon i wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum.
61. Zbocza Świętopełka – 31,52ha, gmina Świecie, powiat świecki, Nadleśnictwo Dąbrowa. Cel ochrony: Zachowanie grądu zboczowego porastającego stoki Doliny Dolnej Wisły i zachodzących w nim procesów odnowy i starzenia się drzewostanu, a także gatunków z nimi związanych. Obiekt stanowią stoki doliny Wisły i wcinający się w nie wąwóz Czerwonej Wody. Teren jest porośnięty drzewostanem z zróżnicowanym wieku i strukturze gatunkowej. W wyniku zaniechania prowadzenia w obrębie rezerwatu prac leśnych dochodzi tam od kilkudziesięciu lat do naturalnych procesów starzenia się i odnawiania drzewostanu.
62. Rosiczka –14,12 ha, gmina Białe Błota, powiat bydgoski, Nadleśnictwo Bydgoszcz. Cel ochrony: Zachowanie torfowiska wysokiego Sphagnetalia magellanici o strukturze dolinkowo-kępkowej z licznie występującą typową roślinnością torfowiskową. Obiekt stanowi torfowisko wysokie Sphagnetalia magellanici o strukturze dolinkowo-kępkowej z licznie występującą typową roślinnością torfowiskową (torfowce Sphagnum sp., żurawina błotna Vaccinium oxycoccos, rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia, wełnianka pochwowata Eriophorum vaginatum, modrzewnica pospolita Andromeda polifolia).
RDOŚ w Poznaniu (31 grudnia 2024):
63. Zamorze Pniewskie, 95,91 ha, na terenie gmin Kwilcz i Pniewy. Celem ochrony jest zachowanie torfowiska przejściowego ze stanowiskami rzadkich gatunków roślin, m.in. lipiennika Loesela Liparis loeselii i haczykowca błyszczącego Hamatocaulis vernicosus;
64. Bobrownia, 121,78 ha, na terenie gminy Sieraków. Celem ochrony jest zachowanie kompleksu ekosystemów źródliskowych oraz siedlisk rzadkich gatunków zwierząt takich jak m.in. wilk Canis lupus, puchacz Bubo bubo;
65. Bobrowy Zakątek, 51,01 ha, w gminie Wronki. Celem ochrony jest zachowanie mozaiki ekosystemów terenów podmokłych położonych nad rzeką Wartą.
RDOŚ w Rzeszowie (31 grudnia 2024):
66. Zwiezło w Dolinie Olchowatego – powiększenie dotychczasowego rezerwatu Zwiezło z 1,97 ha do 487 ha. Rezerwat obejmuje dolinę potoku Olchowatego, prawego dopływu Osławy, oraz tereny osuwiskowe, które utworzyły słynne Jeziorka Duszatyńskie. Nowym celem ochrony rezerwatu jest zachowanie dwóch górskich jezior powstałych przez znaczne osuwiska na stokach góry Chryszczata oraz porośniętej drzewostanem doliny potoku Olchowatego wraz z procesami osuwiskowymi.
Źródło informacji: Paweł Pawlaczyk - Klub Przyrodników