Według informacji podanej przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, 4 grudnia 2024 r. Regionalny Dyrektorzy Ochrony Środowiska wydali zarządzenia ustanawiające w Polsce 53 nowe rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni ponad 3 400 ha.
Są to obiekty zaproponowane przez Lasy Państwowe w ramach akcji 100 rezerwatów na 100-lecie LP – zaproponowania ochrony tych skrawków przyrody, które przetrwały 100 letnią historię Lasów Państwowych.
Uznane rezerwaty to, wg informacji RDOŚ:
RDOŚ w Białymstoku:
1. Wiłkokuk – pow. 103,97 ha, Nadleśnictwo Pomorze; celem jest zachowanie torfowisk soligenicznych i nakredowych;
2. Łosiniany – pow. 60,44 ha, Nadleśnictwo Krynki; celem jest zachowanie zanikającego w skali Europy siedliska torfowiska alkalicznego;
3. Bartoszycha – pow. 94,32 ha, Nadleśnictwo Czarna Białostocka; celem jest zachowanie siedlisk priorytetowych łęgów wierzbowych, topolowych, olszowych i jesionowych (91E0), borów i lasów bagiennych;
4. Rezerwat Dolina Rospudy im. prof. Aleksandra Sokołowskiego – pow. 264, 58 ha, Nadleśnictwo Szczebra; celem jest zachowanie największego w Puszczy Augustowskiej ekosystemu torfowiskowego [rezerwat nie objął jednak najcenniejszych torfowisk nad Rospudą, mimo że niektórzy ich właściciele o to wnioskowali, a tylko grunty LP];
5. Bory nad Kanałem Augustowskim – pow. 57,16 ha, Nadleśnictwo Szczebra, Nadleśnictwo Augustów; celem jest zachowanie walorów krajobrazowych sędziwych starodrzewów sosnowych;
6. Łazarz – pow. 89,10 ha, Nadleśnictwo Knyszyn; celem jest zachowanie największego w Puszczy Knyszyńskiej ekosystemu torfowiska wysokiego.
RDOS w Bydgoszczy:
7. Torfowisko Rytki – pow. 7,47 ha, gmina Tuchola, powiat tucholski, Nadleśnictwo Woziwoda. Celem ochrony jest zachowanie cennego obszaru wodno-błotnego z charakterystycznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin.
8. Torfowisko Jezierzba – pow. 36,97 ha, gminy Śliwice i Tuchola, powiat tucholski, Nadleśnictwo Woziwoda. Celem ochrony jest zachowanie torfowiska mszarnego nawiązującego do typu tzw. torfowisk wysokich bałtyckich z charakterystycznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin
9. Torfowisko Okoniny – pow. 7,09 ha, gmina Śliwice, powiat tucholski, Nadleśnictwo Tuchola. Celem ochrony jest zachowanie torfowiska przejściowego wraz z otaczającymi go sosnowymi borami bagiennymi
10. Torfowisko Mikołajskie – pow. 19,22 ha, gmina Cekcyn, powiat tucholski, Nadleśnictwo Tuchola. Celem ochrony jest zachowanie kompleksu roślinności naturalnej torfowiska przejściowego z charakterystycznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin
11. Brzozowe Bagno – pow. 3,67 ha, gmina Lubiewo, powiat tucholski, Nadleśnictwo Zamrzenica. Celem ochrony jest zachowanie śródleśnego torfowiska, położonego w głębokiej misie pojeziornej, wraz z otaczającym drzewostanem.
12. Uroczysko Kiełpinek – pow. 43,80 ha, gmina Gostycyn, powiat tucholski, Nadleśnictwo Zamrzenica. Celem ochrony jest: zachowanie kompleksu ekosystemów wodnych oraz związanych z wodą - łąk, szuwarów, torfowisk, stanowiących siedlisko rzadkich gatunków roślin oraz ostoję zwierząt, wraz z otaczającymi je zbiorowiskami leśnymi.
13. Sarnówek – pow. 13,08 ha, gmina Cekcyn, powiat tucholski, Nadleśnictwo Zamrzenica. Celem ochrony jest zachowanie starodrzewu składającego się m. in. z sędziwych sosen, buków, dębów, lip oraz brzóz, podlegającego naturalnym procesom przemiany pokoleń.
RDOS w Gdańsku:
14. Olszowe Źródliska.
15. Siwe Bagno.
16. Sowie Torfowiska.
17. Okuniewo.
18. Jezioro Sosnówek.
19. Jezioro Żabionek.
20. Nożyńskie Mszary.
21. Pyszne Torfy.
RDOS w Krakowie
22. Cisy w Wyskitnej, pow. 5,22 ha, gm. Grybów. Celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych i naukowych populacji cisa pospolitego w paśmie Maślanej Góry w Beskidzie Niskim.
23. Jaworzyna na Chełmie, pow. 36,36 ha, gm. Ropa. Rezerwat tworzy się dla zachowanie ze względów przyrodniczych i naukowych zespołu jaworzyny ze stanowiskami języcznika zwyczajnego wraz z odsłonięciami skalnymi i rumowiskami na Górze Chełm w Beskidzie Niskim.
24. Kozie Żebro, pow. 105,51 ha, gm. Ujście Gorlickie. Celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych ekosystemów leśnych o charakterze zbliżonym do naturalnego wraz z zespołem reliktowych gatunków organizmów.
25. Markowiec-Gródek, pow. 71,87 ha, gm. Ujście Gorlickie. Celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych ekosystemów leśnych o charakterze zbliżonym do naturalnego wraz z zespołem reliktowych gatunków organizmów.
RDOŚ w Krośnie
26. Mur Krzeczkowski, pow. 62,44 ha, gm. Krasiczyn. Celem ochrony jest zachowanie skarpy denudacyjnej typu kuesta, zbudowanej z twardych margli krzemionkowych oraz stanowisko języcznika zwyczajnego Asplenium scolopendrium.
RDOS w Łodzi:
27. Bory nad Pilicą, pow. 23,87 ha, gm. Ręczno, Nadleśnictwo Piotrków. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych dobrze zachowanego kompleksu oligotroficznych borów sosnowych z ważnymi dla nauki, chronionymi gatunkami roślin.
28. Rokita, pow. 14,47 ha, gm. Skierniewice, Nadleśnictwo Skierniewice. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu naturalnej, głęboko wciętej doliny rzeki Rokity z cennymi zbiorowiskami leśnymi.
RDOŚ w Lublinie:
29. Kurhany-Namule, pow. 1,51 ha, gm. Krasnystaw, nadleśnictwo Krasnystaw. Celem ochrony jest zachowanie stanowiska archeologicznego, które stanowi cmentarzysko kurhanowe datowane na okres wczesnego średniowiecza.
30. Las Ochoża imienia Marka Kellera, pow. 192,91 ha, gm. Wyryki, nadleśnictwo Włodawa. Celem ochrony jest zachowanie zbiorowisk leśnych – olsów i grądów.
31. Sosnowiec, pow. 70,52 ha, gm. Milejów, nadleśnictwo Świdnik. Celem ochrony jest zachowanie cennych zbiorowisk leśnych i nieleśnych stanowiących miejsca bytowania chrząszczy saproksylicznych należących do rzadkości faunistycznych.
RDOS w Opolu
32. Kania, pow. 74 ha, gm. Byczyna. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych oraz dydaktycznych ekosystemów lasów liściastych o charakterze olsów.
33. Kozłowickie Grądy, pow. 31,5 ha, gm. Oleszno i Gorzów Śląski. celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych oraz dydaktycznych ekosystemów lasów liściastych.
34. Osiczyńskie Modrzewie, pow. 69,41 ha, gm. Olesno. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych oraz dydaktycznych ekosystemów lasów liściastych.
35. Mańkowice, pow. 109,7 ha, gm. Łambinowice. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych oraz dydaktycznych ekosystemu lasów liściastych charakterystycznych dla Nysy Kłodzkiej.
RDOS w Olsztynie:
36. Bagno Minta, pow. 491,09 ha, gm. Budry, Nadleśnictwo Czerwony Dwór. Rezerwat został powołany w celu zachowania kompleksu ekosystemów torfowiskowych, leśnych i wodnych oraz związanych z nimi naturalnych zbiorowisk roślinności torfowiskowej i stanowisk cennych gatunków zwierząt i roślin, w szczególności licznej populacji haczykowca błyszczącego Hamatocaulis vernicosus.
37. Rysie Bagno, pow. 204,85 ha, gm. Banie Mazurskie, Nadleśnictwo Czerwony Dwór. Rezerwat powołano w celu zachowania kompleksu ekosystemów torfowiskowych, leśnych i łąkowych oraz związanych z nimi naturalnych zbiorowisk roślinnych, w tym torfowisk przejściowych i borealnej świerczyny na torfie oraz stanowisk cennych gatunków zwierząt i roślin, w szczególności krytycznie zagrożonego fiołka błotnego Viola epipsila i licznych populacji rzadkich gatunków z rodziny storczykowatych.
38. Mokra Góra, pow. 60,08 ha, gm. Kruklanki, Nadleśnictwo Borki. Rezerwat powołano w celu zachowania fragmentów grądu subkontynentalnego stanowiącego ostoję cennych gatunków flory i fauny, w tym widłozęba zielonego, zrostniczka skalnego, miechery pierzastej, granicznika płucnika, puchlinki ząbkowanej, muchołówki małej, muchołówki białoszyjej i dzięcioła średniego.
39. Bagno Krzywek, pow. 74,68 ha, gm. Olsztynek i Nidzica Nadleśnictwo Jedwabno. Rezerwat powołano w celu zachowania kompleksu torfowisk niskich i przejściowych oraz borów bagiennych.
40. Dolina Górnej Szelążnicy, pow. 121,61 ha, gm. Ostróda i Gietrzwałd, Nadleśnictwo Stare Jabłonki. Rezerwat powołano w celu zachowania starych, mezofilnych lasów liściastych o cechach naturalnych, stanowiących siedliska epifitów i ksylobiontów, wspomagania procesów naturalnej regeneracji siedlisk leśnych, a także w celu ochrony źródliska rzeki Szelążnicy oraz jej górnego odcinka wraz z jeziorami Buńki Małe i Buńki Średnie.
41. Las Krawno, pow. 35,48 ha, gm. Świętajno, Nadleśnictwo Strzałowo. Rezerwat powołano w celu ochrony kompleksu borów i lasów bagiennych oraz torfowisk z naturalną dynamiką zachodzących procesów biocenotycznych.
42. Łajskie Bagna, pow. 37,74 ha, gm. Jedwabno, Nadleśnictwo Jedwabno. Rezerwat powołano w celu zachowania kompleksu torfowisk niskich i przejściowych.
43. Torfowiska nad jeziorem Zdrużno, pow. 60,75 ha, gm. Piecki, Nadleśnictwo Strzałowo. Rezerwat powołano w celu ochrony torfowisk alkalicznych.
44. Uroczysko Korea, pow. 50,64 ha, gm. Jedwabno, Nadleśnictwo Szczytno. Rezerwat powołano w celu zachowania torfowiska alkalicznego.
RDOŚ w Szczecinie:
45. Rekowski Wrzosiec – obszar położony na terenie gminy Polanów, którego celem ochrony jest zachowanie ekosystemu torfowiska mszarnego i boru bagiennego wraz ze stanowiskami wrzośca bagiennego (Erica tetra lix) oraz bagna zwyczajnego (Ledum palustre).
46. Torfowisko Żelechowo – obszar położony w gminach Widuchowa oraz Chojna, celem ochrony jest zachowanie ekosystemu torfowiska mszarnego przejściowego, w różnych stadiach dynamicznych i sukcesyjnych.
47. Dolina Zgniłej Strugi – obszar położony na terenie gmin Bobolice i Polanów, celem ochrony jest zachowanie mozaiki bagienno-źródliskowych ekosystemów leśno-torfowiskowych, w tym naturalnie meandrującej rzeki oraz płatów roślinności torfowisk alkalicznych wraz z jednych z największych na Pomorzu Zachodnim skupień situ tępokwiatowego (Juncus subnodulosus).
48. Źródliskowa Skarpa Jeziora Dołgie – obszar położony na terenie gminy Banie, celem ochrony jest zachowanie mozaiki ekosystemów leśno-źródliskowych z unikatowymi torfowiskami wiszącymi na skarpie jeziora Dołgie.
49. Dolina Rzeki Leśnicy – obszar położony na terenie gminy Tychowo, celem ochrony zachowanie młodo glacjalnego krajobrazu z przełomem rzeki Leśnicy wraz z cyrkami źródliskowymi, łęgami olszowymi i grądami porastającymi zbocze doliny oraz licznymi drzewami o wymiarach pomnikowych.
50. Las Dębogórski – obszar położony na terenie gminy Widuchowa, celem ochrony jest zachowanie dobrze wykształconych zbiorowisk wiekowych grądów z bogatą florą w młodo glacjalnym krajobrazie wysoczyzny morenowej przy strefie krawędziowej doliny Odry.
51. Dolina Pustynki – obszar położony na terenie gminy Polanów, celem ochrony jest zachowanie układu dolinowego naturalnie ukształtowanej rzeki o charakterze podgórskim oraz dobrze zachowanych źródlisk i zboczowych lasów grądowych z licznymi wiekowymi drzewami. To jednak tylko część dużego kompleksu bardzo cennych przyrodniczo dolin Grabowej i Pustynki, który w większości wciąż czeka na ochronę rezerwatową.
Źrudło informacji: Paweł Pawlaczyk - Klub Przyrodników