8 czerwca odbył się wyjazd terenowy do Szczecina dla studentów Architektury Krajobrazu I roku studiów magisterskich realizowany w ramach przedmiotu Kształtowanie Krajobrazu Miasta.

Studenci pod opieką dr inż. arch. Agnieszki Wilkaniec i dr inż. Michała Krzyżaniaka przygotowali materiały dotyczące najciekawszych obiektów architektonicznych, założeń urbanistycznych i terenów zieleni w Szczecinie. Prezentację w terenie prowadziły studentki: Oktawia Mikuła, Anna Potok oraz Lidia Szuster.

W ramach zajęć zwiedzono:

Cmentarz Centralny. Największy cmentarz w Polsce, a trzeci w Europie, oficjalnie otwarty dnia 6 grudnia 1901. Wzorowany na nekropoliach Hamburga i Wiednia. Posiada układ parku krajobrazowego z ciekawym układem przestrzennym i niezwykłym bogactwem drzewostanu. Zajmuje powierzchnię: 172,33 hektara. Obecnie jest jednym z najpiękniejszych parków Szczecina. Projektantem założenia był pierwszy dyrektor cmentarza, Georg Hannig.

Więcej informacji tutaj.

Wały Chrobrego. Powstały one na terenie wyburzonego fortu Leopold pochodzącego z XVIII wieku. Pierwszy projekt budowy wałów Chrobrego powstał w 1876 roku, natomiast drugi – w 1884 roku. W latach 1897-1907 władzę w mieście sprawował Hermann Haken, który przyczynił się do przyspieszenia budowy wałów i od jego nazwiska za czasów niemieckich nazywano obiekt tarasami Hakena. W 1913 roku zostało oddane do użytku publicznego Muzeum Miejskie, w którym obecnie mieści się Muzeum Narodowe w Szczecinie.

1.   Filharmonię im. Mieczysława Karłowicza. W 2007 roku został ogłoszony konkurs na projekt nowego budynku instytucji. Spośród 44 propozycji została wybrana praca autorstwa Estudio Barozzi Veiga (Fabricio Barozzi, Alberto Veiga). W kwietniu 2011 roku rozpoczęła się budowa nowego gmachu Filharmonii a prace zakończono wiosną 2014 roku. Nowy gmach filharmonii zbudowano w miejscu XIX-wiecznego Konzerthausu, który został zniszczony w 1944 roku przez naloty alianckie. Budynek Filharmonii posiada cztery kondygnacje naziemne oraz podziemny dwupoziomowy parking. W filharmonii znajdują się dwie sale koncertowe: symfoniczna oraz kameralna, kawiarnia, oraz galeria Poziom 4. na czwartym piętrze. Budynek jest laureatem wielu nagród architektonicznych

Centrum Przełomy. Muzeum Dialogu Przełomy w Szczecinie to czołówka wśród gmachów muzealnych nie tylko w Polsce. Reprezentuje oryginalny koncept połączenia architektury z placem miejskim. 26 stycznia 2016 roku otwarto go dla zwiedzających. Budynek zaprojektował Robert Konieczny, śląski architekt, który powiedział na otwarciu, że nie zamierzał konkurować bryłą z gmachem Filharmonii, dlatego pozostawił przedpole tworząc urbanistyczną hybrydę. Bryła uporządkowała zaniedbaną część miasta, zachowując jednocześnie walory otwartej przestrzeni. Dach muzeum, który de facto jest wybrzuszoną powierzchnią placu Solidarności został tak uformowany, by zachować przebiegający tam ciąg pieszy. Uwagę zwraca ruchoma elewacja. Ściany są otwarte za dnia, a szczelnie zamknięte w nocy. System takiej żyjącej fasady, architekt zastosował już wcześniej w jednym ze swoich projektów, Domu Bezpiecznym pod Warszawą, który zdobył dzięki temu rozwiązaniu światowy rozgłos.

Park Jasne Błonia. Rozległy teren zielony powstał w latach 1925-1927 na gruntach należących do rodziny Quistorpów. Po bokach rozległego trawnika z parterowymi kompozycjami kwiatowymi pośrodku, zaprojektowane zostały aleje z rzędami platanów klonolistnych. Jest to obecnie największe w Polsce skupisko tego gatunku drzew, których rośnie tu 213. Plac otrzymał początkowo nazwę Quistorp-Aue.

Park Kasprowicza. Największy park miejski Szczecina położony w całości w granicach administracyjnych osiedla Łękno. Wraz z Parkiem Leśnym Arkońskim tworzą zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Zespół Parków Kasprowicza-Arkoński” o łącznej powierzchni 96,8 ha. Sam park ma powierzchnię ok. 50 ha. Został założony w 1900 r. i otrzymał nazwę Quistorp Park na cześć Johannesa Heinricha Quistorpa, który przekazał miastu sąsiadujące tereny: plac Jasne Błonia i Las Arkoński.

Park im. Stefana Żeromskiego. Jest on drugim co do wielkości parkiem lewobrzeżnego Szczecina. Park powstał na terenie dawnych cmentarzy, które tworzone były w różnych latach w wybranych miejscach oraz na przedpolach Fortu Leopolda i Wilhelma. Cmentarz tzw. francuski (ewangelicko-reformowany) – utworzony został w 1721 r. dla mieszkającej w Szczecinie społeczności francuskiej i mieścił się w rejonie ulic Kapitańskiej i Storrady. Dziś miejsce to upamiętniają trzy wysokie metalowe krzyże. Na początku XIX w. wydany został w mieście zakaz pochówku na cmentarzach przykościelnych i w kościołach, dlatego konieczne było tworzenie nowych cmentarzy. I właśnie taki nowy cmentarz powstał w 1802 r. w okolicach ul. Matejki i Malczewskiego. Służył on wszystkim mieszkańcom miasta i okolicznych wsi. Sąsiadujące ze sobą cmentarze działały do początku XX w., następnie były stopniowo redukowane i zamieniane w park. Park charakteryzuje się dużym urozmaiceniem drzewostanu.

Układ przestrzenny osiedla Pogodno. Do 1945 tereny na wschód od ul. Traugutta nosiły nazwę (niem.) Ackermannshöhe ("Wzgórze Ackermanna"), na cześć ówczesnego nadburmistrza miasta. W starszej części Pogodna - dzielnicy willowej dominują budynki wybudowane na początku XX wieku, w dalszej części przechodzi ono w dzielnicę z typowymi budynkami społecznymi wybudowanymi w latach 30. ubiegłego wieku. Na bazie szachownicowego układu ulic powstała kolejna dzielnica Braunsfelde. Centralnym punktem osiedla był obecny Plac Jakuba Wujka (wtedy Johannes Platz, nazwany od imienia założyciela Johannesa Quistorpa). Wokół skweru wytyczono okrężną ulicę z pięcioma niesymetrycznie poprowadzonymi wylotami. W latach trzydziestych XX wieku na terenie dzisiejszego Pogodna powstało wiele willi z ogrodami. Dzielnica zamieszkiwana była przez ludzi zamożnych i średnio zamożnych. W 1908 roku Martin Quistorp postanowił sprzedać dzielnice miastu. W 1911 roku nowopowstałe osiedla zostały przyłączone do miasta.

Układ urbanistyczny centrum miasta. Jest on rezultatem przebudowy przeprowadzonej po wyburzeniu murów miejskich w latach 70. XIX w. Kompleksowa przebudowa śródmieścia prowadzona przez nadburmistrza Hermanna Hakena trwała od 1878 do 1907 r. Plac Grunwaldzki i gwiaździsty układ ulic Szczecina, były wzorowane na Paryskim promienistym układzie ulic. Choć Georges Haussmann, urbanista z Paryża, nie projektował układu Szczecińskich ulic to bez wątpienia miał on pośredni wpływ na ich wygląd, będąc inspiracją dla urbanistów wielu miast XIX wiecznej Europy. 

Mnogość zieleni obecnej w układzie przestrzennym Szczecina ułatwiła zwiedzanie miasta w upalny i słoneczny dzień.

Tekst: dr inż. arch. Agnieszka Wilkaniec                   
mgr inż. Iwona Huminiecka                           
          Katedra Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu