Katedra Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu Kolegium Zembala, 60-594 Poznań, ul. Dąbrowskiego 159 tel. 61-848-7959, 61848-7994, fax. 61-848-7959 e-mail: ktzmain{*}up.poznan.pl

W dniach 17-18 marca 2017 roku, miała miejsce dwudniowa sesja, poświęcona zagadnieniom rewaloryzacji północnego fragmentu Starego Koryta rzeki Warty w Poznaniu. Warsztaty zostały zorganizowane z inicjatywy Fundacji Made in Art oraz Oddziału Rewitalizacji Biura Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Urzędu Miasta Poznania. Była to już trzecia sesja poświęcona temu obiektowi – dwa wcześniejsze etapy zrealizowano w latach 2010 i 2013.

Tegoroczne spotkanie odbyło się w Szkole Podstawowej nr 40 im. Mieszka I, mieszczącej się przy ul. Garbary 82, w Poznaniu. Zajęcia poprowadziły panie: Daria Bulczyńska i Dominika Pazder.
Oprócz prac kameralnych pomysły projektowe były konfrontowane w terenie i porównywane z istniejącą sytuacją przestrzenną.
W warsztatach uczestniczyły osoby, którym zależy na rozwoju miasta, chcące czynnie wpływać na jego wygląd i zagospodarowanie. Wśród nich byli: mieszkańcy miasta i dzielnicy, artyści, architekci, urbaniści i architekci krajobrazu, urzędnicy zajmujący się rewitalizacją i planowaniem przestrzennym oraz animatorzy kultury. Uczestnicy warsztatów zostali podzieleni na pięć zespołów dyskusyjno-projektowych.

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu reprezentowali: mgr inż. Jarosław Surma i mgr inż. Iwona Huminiecka, pracownicy Katedry Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu.
Weszli oni w skład zespołu nr 5, który tworzyły także: mgr Edyta Bąkowska (Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM) oraz mgr Natalia Madajczyk (Biuro Koordynacji Projektów Urzędu Miasta Poznania).

Praca autorstwa tego zespołu, w wyniku głosowania, w którym wzięli udział wszyscy uczestnicy i prowadzący warsztaty, uzyskała najwięcej głosów i została uznana za najlepszą propozycję projektową.

PLANSZA

Ideą przewodnią koncepcji było połączenie północnej i południowej części Starego Koryta Warty, oddzielonych od siebie ulicą Wielką i Placem Międzymoście. Istniejący Park Stare Koryto Warty, znajdujący się w sąsiedztwie Pawilonu Nowa Gazownia oraz planowane tereny zieleni w części północnej, utworzą „zielone płuca” Chwaliszewa.

Centralna część układu – Plac Międzymoście – miałaby się stać dwupoziomowym „sercem” rozpatrywanej przestrzeni.

Koncepcja nie objęła pomysłem najdalej wysuniętego (północnego) fragmentu Koryta. Uznano, że niemożliwe jest dołączenie tej części do całości założenia, ze względu na ruchliwą ulicę Estkowskiego, stanowiącą bardzo wyrazistą barierę komunikacyjną i widokową. Chcąc połączyć Chwaliszewo z Ostrowem Tumskim, zaproponowano alternatywne rozwiązanie, w postaci kładki pieszo-rowerowej, będącej odgałęzieniem Wartostrady, biegnącej wschodnią stroną istniejącego parku. Po drugiej stronie Warty przewidziano połączenie kładki z ulicą Wieżową. Charakter i sposób zagospodarowania tej ulicy oraz istniejące przejście podziemne, pod ulicą Estkowskiego, w sposób bezkolizyjny doprowadzą pieszego i rowerzystę na plac przed Katedrą.

Północna część Koryta, między ulicami Wielką i Estkowskiego, została zaprojektowana jako przedłużenie parku, istniejącego w części południowej. W obu częściach zostanie zachowana funkcja rekreacyjno-wypoczynkowa.

W odróżnieniu, od formy i układu przestrzennego parku, w nowej części zaproponowano na całej powierzchni trawnik.

Brak zarysowanego układu komunikacyjnego stworzy możliwość swobodnego przemieszczania się po terenie. Nawierzchnia trawiasta nie będzie narzucała rodzaju aktywności, umożliwi kreatywne i elastyczne wykorzystanie przestrzeni. Będzie można grać w bule, kometkę, ringo, rozłożyć leżak, czy koc w dowolnym miejscu. Także grupa entuzjastów jogi znajdzie tu miejsce dla siebie.

W nawiązaniu do konkursu „Koło na projekt łazienki” (http://konkurskolo.pl/) przewidziano lokalizację toalety publicznej. Rozbudowując kubaturowo ten obiekt będzie można połączyć jego podstawową funkcję z wypożyczalnią sprzętu (np. leżaki, hamaki, piłka, kule do gry itp.)

Proponuje się zmianę lokalizacji istniejącego boiska szkolnego. Odsunięcie go, od ulicy Estkowskiego w kierunku południowym, zwiększy bezpieczeństwo użytkowników i pozwoli stworzyć roślinną strefę izolującą od hałasu ulicznego.

Na tle trawnika zaplanowano posadzenie licznych drzew. Rozmieszczenie ich w sposób swobodny, nawiąże do naturalistycznego charakteru tego miejsca. Natomiast regularny, kolumnowy pokrój będzie pasował do zorganizowanej tkanki miejskiej. Wybór purpurowej kolorystyki liści projektowanych drzew np. Fagus sylvatica ‘Dawyck Purple’ oraz krzewów np. Berberys thunbergii ‘Atropurpurea’, Physocarpus opulifolius ‘Diablo’ został podyktowany ciemnym kolorem cegieł, z których wykonane są elementy mostu oraz umocnień nabrzeża dawnego koryta rzeki, pozostałe do dziś w postaci fragmentarycznej. Dodatkowo proponuje się podświetlenie wybranych drzew w sposób punktowy, reflektorami umieszczonymi w gruncie. Wśród drzew rozstawione będą sześcienne, betonowe siedziska z drewnianą okładziną.

Obie części Koryta postanowiono połączyć podziemnym przejściem, pod ulicą Wielką i Placem Międzymoście. Pozwoli to użytkownikom w bezpieczny sposób przemieszczać się po całym terenie.  Dzięki takiemu rozwiązaniu obie ulice staną się mostami, co ideowo nawiązuje do starego Mostu Chwaliszewskiego.  

Ze strony północnej i południowej Starego Koryta zaproponowano obniżenie terenu i łagodne zejście poniżej poziomu ulic. Podłogi zejść oraz podłoga centrum powinny być wyłożone drewnianymi kostkami, z których dawniej wykonana była nawierzchnia Mostu Chwaliszewskiego.

Przestrzeń ta, będąca sercem układu, stanie się podziemnym centrum gastronomiczno-kulturalno-multimedialnym, oferującym:

a)    restaurację rybną, serwującą głównie jesiotra, który według przekazów historycznych pojawiał się okresowo w wodach koryta,

b)    miejsce do organizowania warsztatów np.  Re-Wita4, wystaw tematycznych, recitali itd.,

c)    informację turystyczną w formie filmu, ukazującego historię Chwaliszewa.

Główną atrakcją obiektu będzie jego transparentność. Zejściom do centrum towarzyszyć będą kurtyny mgielne, zastosowane na wzór „zastawek w sercu”.  Całość przykryta zostanie nadwieszonym, przezroczystym dachem, złożonym z drewnianej konstrukcji i tafli poliwęglanowej. Zamierzona lekkość konstrukcji zapewni dopływ światła słonecznego w ciągu dnia. Natomiast w nocy będzie ona ekranem, z widocznym efektem migocącej tafli wody, uzyskanym dzięki projekcji multimedialnej.

W koncepcji nie uwzględniono wprowadzenia wody do tej przestrzeni, ze względu na to, że pobliska rzeka Warta stanowi bardzo mocny akcent w krajobrazie miasta i żaden element wodny nie jest w stanie z nią konkurować. Według autorów rolę rzeki przejmą swobodnie przemieszczający się po obiekcie ludzie.

Przy tworzeniu projektu autorom przyświecało hasło: „DZIĘKI NAM NIE ODERWIESZ SIĘ OD KORYTA”. Mamy nadzieję, że zostało ono zrealizowane.

 Sprawozdanie przygotowali: Jarosław Surma i Iwona Huminiecka

DLA ZAINTERESOWANYCH:

na stronie: http://www.poznan.pl/mim/s8a/projekt-chwaliszewo,p,1025,32476.html

dostępny jest raport z całości warsztatów, sporządzony przez organizatorów warsztatów.